آتش دادت خدای تا نخوری خام / نه ز قبل سوختن بدو سر و دستار / ناصر خسرو
کشف آتش در حدود نیم میلیون سال پیش، بزرگترین کشف بشر بشمار می‌رود. انسان توانست بکمک آتش، دیگر مانند حیوانات خام نخورد و خود را در پناه آن گرم کند و بعد‌ها با آن آجر، آهن، شیشه، سفال و بسیاری دیگر تولید نماید. به استناد سخن حکیم توس در شاهنامه؛ ایرانیان کشف آتش را از هوشنگ می‌پندارند. آتش را اقوامی در عالم می‌پرستیدند. و در ایران باستان آتش مورد تقدس زرتشتیان بوده و هست. آب، آتش، باد و خاک در نظر قدما چهار عنصر اصلی را تشکیل می‌دادند.
با همه توصیفی که از آتش گذشت، یکی از مهیب‌ترین پدیده‌های زندگی بشر در طول تاریخ، آتش بوده است. زیرا آتش می‌توانسته در چشم بر هم زدنی هستی و حیات او را نابود سازد. چه آتشی در حوادث زندگی گریبانگیر انسان بوده و چه آتشی که فاتحان در جنگ‌ها بر سر شهرهای مغلوب می‌آوردند.
اهالی دارالخلافه بارها از آتش‌سوزی انبار هیزم و بوته و خار حمام‌ها، غذاپزی‌ها و نانوایی‌ها وحشت کردند و رنج بردند و گاهی هستی‌شان را در این راه از دست دادند.
در دوران صدارت امیرکبیر، اقدامات ارزنده‌ای در ابعاد مختلف جامعه در جهت رشد و توسعه زندگی مردم بر داشته شد. ولی قتل او تمام آرزوهای مردم را که بدان امید بسته بودند، نقش بر آب کرد. گزارش خفیه‌نویسان نشان از توجه دولت او به مهار آتش دارد:
«حاجی میرزا احمد نام، قهوه‌خانه سرپوشیده ملکی سراج‌الملک را که نزدیک قراول خانه دروازه قدیم شمیران واقع است، اجاره کرده، بالاخانه و خود قهوه‌خانه را مملو از چلیک‌های نفت کرده است. این انبار خیلی خطر دارد. چنانچه خدای نخواسته حریق درآن جا واقع شود، معالجه پذیر نیست، لذا، مراتب به جناب وزیر نظام اطلاع داده شد».
دورانی که احتسابیه امور نظم و نسق، نظافت و نظارت بر کسبه تهران را به عهده داشت کارکنان شعبه تنظیف احتسابیه علاوه بر خدمات محوله موظف بودند، (با 100 رأس اسب، قاطر و الاغ و مشک آب و سقا‌هایی که دراختیار داشتند) به خاموش کردن آتش در حوادث آتش‌سوزی‌ها اقدام کنند.
این وضعیت، تا هنگام نهضت مشروطیت ادامه داشت. و با اینکه در این سالها بلدیه پایتخت تشکیل شد، ولی اقدامی در این زمینه پدید نیامد و وضع به همان حال سابق ماند.
تبریز نخستین شهری است، در ایران که صاحب بلدیه شد. چندی بعد از تشکیل آن سازمان، در این شهر اولین اداره آتش‌نشانی ایران با نام «اطفائیه» در سال 1296 شمسی، بنا گردید. بلدیه تبریز در ابتکاری مهم و در خور تامل، برج «یانقین» (یانقین به ترکی معنای آتش را دارد) را با 23 متر ارتفاع برای دیده‌بانی از حوادث آتش‌سوزی شهر در جوار ساختمان اطفائیه ساخته شد.
دومین و سومین واحد آتش‌نشانی کشور، با توجه به ضرورت حفظ چاه‌های نفت مسجد سلیمان و پالایشگاه آبادان، توسط دولت انگلستان در خوزستان تأسیس شد.
در سال 1303 شمسی، بلدیه تهران یک دستگاه اتومبیل آب‌پاش برای آب‌پاشی خیابان‌های خاکی شهر خریداری کرد و یک سال بعد، هنگامی که سرلشکر کریم بوذرجمهری کفالت بلدیه تهران را برعهده داشت، وجود همان ماشین آب‌پاش، مقدمه‌ای برای شکل گیری نهادی برای مقابله با آتش‌سوزی درتهران شد. به این ترتیب که چند متر لوله، یک سر لوله و چند شیر به آن ماشین افزودند تا برای اطفاء حریق‌های احتمالی نیز کارآیی داشته باشد.
اداره اطفائیه، فعالیت خود را ابتدا در300 متری میدان توپخانه و درابتدای خیابان چراغ برق (امیرکبیر بعدی) و در محلی استیجاری در گاراژ حسینی که متعلق به فردی موسوم به نام «سید اسدالله» بود و قسمتی از گاراژ غرب که مقابل کوچه عرب‌ها در شمال همان خیابان قرار داشت، شروع کرد و یک دستگاه اتومبیل آب‌پاشی که تنها دارایی آن را تشکیل می‌داد، اگر چه اسماً به امر آتش‌نشانی اختصاص یافت،
«... شالوده اداره آتش‌نشانی در اوایل سال 1304 ش. (یا 1305) و در زمان تصدی سرلشکر بوذرجمهری در شهرداری تهران ریخته شد. عده‌ای از راننده‌های مستعد نقلیه قشون و گروهبان‌های قدیمی هنگ‌های بهادر و آهنین به این مؤسسه منتقل شدند و به امر پهلوی اول یک نفر آلمانی به نام «هانری فردریش دوئل» به ریاست فنی و یکی از افسران روس سفید به نام «کلنل وربا» به ریاست نظامی آتش‌نشانی تعیین شدند و سپس این مؤسسه تحت نظر رؤسای ایرانی که غالباً از افسران بودند قرار گرفت.
در آن اوقات تشکیلات آتش‌نشانی عبارت بود از: 15 دستگاه ماشین اطفائیه نو و آماده کار، 3 دستگاه بنز مرسدس، 4 دستگاه اشکودا، 2 دستگاه پورسک ان. آ. گ و 4 دستگاه موتور پمپ. به علاوه‌ی 84 کامیون هم دراختیار مؤسسه اطفائیه یا آتش‌نشانی بود. در سال 1306 ش. نیز یک دستگاه اتومبیل آب‌پاشی برای خیابان‌های تهران خریداری شد. زیرا خیابان‌ها هنوز خاکی بود و گرد و غبار زیاد داشت.» / روزنامه اطلاعات، ش9006، 1335/2/28.
«... در آذر 1307 پنج دستگاه اطفائیه و یک دستگاه آب‌پاش بزرگ و چهار دستگاه آب‌پاش کوچک به وسیله‌ی بلدیه (شهرداری) از آلمان خریداری شد.» / همان مرجع، ش12456، 1346/9/18.
بعد‌ها به دلیل وسعت یافتن شهر، افزایش جمعیت آن و کارگاه‌هایی که در حومه تهران شروع به فعالیت کرده بود، گاهی اوقات، خصوصاً زمانی که حریق‌های شدیدی روی می‌داد، یا به طور همزمان در چند جای شهر حریق به وقوع می‌پیوست، تشکیلات آتش‌نشانی به تنهایی نمی‌توانست مشکل را حل کند و در نتیجه، از نیروهای امدادی سایر ارگان‌ها، از جمله نظمیه (شهربانی) و قشون (ارتش) نیز برای کمک به مأموران آتش‌نشانی استفاده می‌شد و طبق دستورالعملی که برای مأموران وضع شده بود، آنان وظیفه داشتند، پس از اطفاء هر حریق، گزارشی در خصوص چگونگی وقوع حادثه و اقداماتی که در رابطه با آن انجام داده‌اند، تهیه کنند، نظیر:
«وقوع حریق – سه ساعت قبل‌ازظهر امروز حریقی در عمارت مسکونی آقای ناصر ندامانی واقع در خیابان شاه‌آباد رخ داد. مأمورین نظمیه و بلدیه با جدیت فوق‌العاده به وسیله اتومبیل اطفائیه و وسایل دیگر مشغول خاموش کردن آن شده، در این بین یک دستگاه اتومبیل اطفائیه اداره قشون نیز رسیده و پس از دو ساعت اشتعال و سوختن سقف و مقداری از دیوارها و قسمت عمده اثاثیه، موفق به خاموش کردن آن و جلوگیری از سرایت به منازل دیگر گردیدند. آقایان کفیل بلدیه و ادیب‌السلطنه سرداری هم درآنجا حضور داشته و با مأمورین کمک می‌نمودند. علت حریق هنوز معلوم نیست و گویا از آتش سیگاری بوده است».
ادامه فعالیت سازمان آتش‌نشانی تهران از آن عصر تا کنون به استناد پایگاه خبری آن سازمان بدین شرح است:
روز 8 مهرماه 1307 سالن سینمای صنعتی واقع در خیابان لاله‌زار آتش گرفت. وقتی به کمک کارکنان آتش‌نشانی آتش مهار و خاموش شد، از آن سینمای مجهز، فقط مشتی خاکستر بر جای مانده بود.
فردای آن روز، روزنامه اطلاعات، ضمن چاپ گزارش مشروحی از واقعه، به لزوم تقویت آتش‌نشانی تهران اشاره کرد و خاطر نشان ساخت:
«... وقتی واقعاً فکر کنیم متوجه می‌شویم ما هیچ وسیله اطفائیه‌ای نداریم، ما یک اداره مخصوص اطفائیه می‌خواهیم، برای این که به مجرد وقوع حریق و صدا کردن زنگ تلفن آن اداره، سوت اتومبیل‌های اطفائیه هم از طرفی بلند شود. متأسفانه تاکنون به این امر توجهی نشده است و مأمورین نظمیه و بلدیه، باید با نبودن وسایل کافی خود را در خطر حریق بیندازند. علی‌ایحال امیدواریم بلدیه زودتر درصدد تهیه وسایل کافی برای اطفاء حریق و تهیه چند دستگاه اتومبیل‌های اطفائیه و اداره و بودجه مخصوص برای این منظور برآید که از مشقت کارکنان و مأمورین فعلی اطفائیه و خطرات آن کاسته شود و اگر طالب کسب تمدن جدید دنیا هستیم، باید لوازم آن را نیز از هر حیث فراهم کنیم ...».
تشکیلات اطفائیه، چندین سال، همچنان در خیابان چراغ برق و در گاراژهای حسینی و غرب دایر بود. تا اینکه درسال 1310 شمسی با پیگیری «کریم آقا بوذرجمهری» برای احداث ساختمانی متناسب با وظایف اداره اطفائیه و همچنین تأمین بودجه‌ای منطبق با حجم فعالیت‌های آن، پیشنهادی تهیه و تقدیم مجلس شد، که با تصویب آن پیشنهاد، در سال 1311 اداره اطفائیه ابتدا به قسمت شرقی آسایشگاه سابق بلدیه و سپس به بیرون از محدوده شهر، به میدان حسن‌آباد و محل گورستان متروکه‌ای که درآنجا واقع بود (محل کنونی ایستگاه شماره 1 سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی)، انتقال یافت و ساختمان جدیدی درآن محل احداث و تدریجاً تکمیل شد و کلیه تشکیلات اداره اطفائیه را به آنجا منتقل کردند.
در سال 1313 «حسن‌خان معتضدی» به ریاست اداره آتش‌نشانی منصوب شد. در این زمان برای آتش‌نشانان لباس‌های نسوز خریداری شد.
در آخرین سال‌های دهه 1320، که اندک‌اندک مشخص شد آتش‌نشانی حکم حرفه‌ای تخصصی را دارد و دست‌اندرکارانش باید دانش فنی لازم را داشته باشند، لزوم برخورداری مأموران آتش‌نشان از مهارت‌های فنی احساس شد و دولت عده‌ای از کارکنان اداره اطفائیه را برای گذراندن یک دوره آموزش حرفه‌ای، به خارج از کشور اعزام کرد، که پس از بازگشت آن عده به کشور، اداره اطفائیه اقدام به تشکیل کلاس‌های ویژه‌ای برای مأموران خود کرد و کسانی که در خارج از کشور آموزش دیده بودند، موظف شدند با تدریس در آن کلاس‌ها، آنچه را آموخته‌اند، به همکاران خود آموزش دهند.
به این ترتیب، اداره اطفائیه اولین قدم‌ها را برای تبدیل شدن به نهادی توانمند در راه گذشت و سه سال بعد، در اواخر سال 1333 شمسی، هنگامی که نیروهای ماهر در حد نیاز تأمین شده بود، عنوان اطفائیه به آتش‌نشانی تغییر یافت و چون آن هنگام مصادف با توسعه صنایع و شکل‌گیری مناطق مسکونی جدید در اطراف تهران بود، تصمیم گرفته شد آتش‌نشانی تهران علاوه بر داشتن یک اداره مرکزی سه شعبه نیز در نقاط مختلف شهر در اختیار داشته باشد که بر مبنای آن تصمیم و با سعی شهرداری، تهران علاوه بر اداره مرکزی آتش‌نشانی، صاحب شعباتی نیز در انتهای خیابان شهباز (خاقانی)، خیابان شوش و انتهای خیابان بهار شد.
همچنین به علت بعد مسافت تهران و شمیران و از آنجا که شمیران از نظر موقعیت جغرافیایی نسبت به تهران در ارتفاع قرار داشت و هنگام ضرورت، دسترسی به نقاط مختلف آن دشوار می‌نمود و اغلب اوقات همین امر موجب تأخیر در امدادرسانی به حادثه‌دیدگان می‌شد، احداث شعبه‌ای از آتش‌نشانی در شمیران نیز مورد توجه قرار گرفت و در سال 1334، یکسال بعد از افتتاح شعبات سه‌گانه آتش‌نشانی در شهر تهران، پایگاه شمیران نیز به مرحله بهره‌برداری رسید و در همان سال قرارداد خرید چهار دستگاه اتومبیل آتش‌نشانی جدید با کارخانه ایرانی ارج که از مدتی پیش مطالعاتی را بر روی شبیه سازی مدل اتومبیل‌های آتش‌نشانی خارجی شروع کرده بود، به امضاء رسید و آن تجهیزات، پس از تحویل، در اختیار شهرداری شمیران قرار گرفت.
در آن زمان، با وجودی که چند تانکر مخزن‌دار در خدمت آتش‌نشانی قرار داشت، مأموران طبق معمول گذشته، همچنان با کمبود امکانات و تجهیزات روبرو بودند و اسناد و مدارک موجود نشان می‌دهد به آن نسبت که شهر گسترش می‌یافت و بر وسعت و جمعیت آن افزوده می‌شد، تشکیلات آتش‌نشانی رشد نمی‌کرد و هنگام بروز آتش‌سوزی‌های بزرگ، مأموران آتش‌نشانی عملاً با کمبود امکانات مواجه می‌شدند. به این جهت، علاوه بر اتومبیل‌های مخصوص آب‌پاشی که خود آتش‌نشانی در اختیار داشت، ماشین‌های باربری، خودروهای حمل گوشت و کامیون‌های حمل زباله نیز به عنوان تجهیزات کمکی در اختیار مأموران اداره آتش‌نشانی قرار می‌گرفت و در مقابل، در ساعات خارج از عملیات امدادی، حتی اتومبیل‌های مخصوص مبارزه با حریق جهت آبرسانی به محلات، آب‌پاشی خیابان‌ها، آبیاری درختان و خدمات متفرقه دیگری از این قبیل، مورد استفاده قرار می‌گرفت که البته کارشناسان متعددی عنوان کرده‌اند آن سنت غلط که سالها رواج داشت، به نوبه خود عامل مهمی در جهت عقب ماندگی سیستم آتش‌نشانی کشور بود.
همچنین تا حدود 30 سال بعد از تأسیس آتش‌نشانی، کارکنان آن اداره از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی بهره‌ای نداشتند و هنگام مأموریت‌هایشان ناچار بودند با کفش و لباس معمولی در عملیات شرکت کنند. بعد‌ها، لباس کار متحدالشکلی برای افراد آتش‌نشان در نظر گرفته شد و تعداد محدودی کلاه ایمنی نیز دراختیار آن‌ها قرار گرفت، اما در سال‌های بعدی، به موازات توسعه تهران اداره آتش‌نشانی رشد کرد و چون روز به روز بر حسب ضرورت در برابر مسئولیت‌های سنگین‌تری قرار می‌گرفت، تا حدی این مهم مورد توجه قرار گرفت و هنگام خرید وسایل اطفائی، اقلامی از وسایل حفاظت فردی نیز خریداری می‌کردند. از جمله در سال 1336 تعداد 10 ماسک ضد گاز و 6 ماسک ضد دود و در سال 1337 استفاده از لباس نسوز در آتش‌نشانی مورد استفاده قرار گرفت و به مرور زمان، آتش‌نشانی تهران به اسنوکر، نردبان، ماشین کف‌ساز، تانکرهای مجهز، موتور پمپ، تور نجات، لباس نسوز، ماسک ضد گاز، ماسک ضد دود و ... مجهز شد. تا جایی که هم اکنون بزرگترین نردبان خاورمیانه و سومین نردبان بزرگ جهان به ارتفاع 64 متر دراختیار آتش‌نشانی تهران قرار دارد.
در سال 1340 شمسی واحدی به نام گروه «امداد و نجات» در ایستگاه حسن‌آباد ایجاد شد، تا در کنار اطفای حریق، امداد و نجات حادثه‌دیدگان را برعهده بگیرد.
در سال 1349 با توجه به ترافیک خیابان‌های تهران و به دستور شهردار وقت یک کادر موتور سوار، با موتور سیکلت‌هایی که مجهز به بی‌سیم بودند و می‌توانستند تا 120 کیلوگرم بار حمل کنند، تشکیل شد و مقرر گردید، در زمان وقوع آتش‌سوزی، با سرعت تجهیزات مقدماتی را به محل حادثه برسانند و تا رسیدن اتومبیل‌های سنگین و نیروهای لازم، عملیات اولیه اطفائی را انجام دهند و بعد‌ها چند شهرستان نیز به تجهیزاتی مشابه مجهز شدند. به اضافه اینکه در سال 1344 کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی در جلسه سوم دی ماه خود، به منظور ارتقاء ایمنی فرودگاه‌های کشور با خرید چند دستگاه اتومبیل آتش‌نشانی جهت اداره کل هواپیمایی کشوری موافقت کرد و براساس آن موافقت چهار دستگاه لیلاند دیزل مخصوص اطفاء حریق در فرودگاه، دو دستگاه آمبولانس از نوع شورولت جنگی و سه دستگاه جیپ اطفائیه، برای مقابله با حریق‌های احتمالی در فرودگاه خریداری شد.
عمده مشکل آتش‌نشانی تا سال 1350 آن بود، که از بدو تأسیس اطفائیه در تهران تا سال 1350، وسعت تهران، با سرعت به چند برابر رسید، درحالی که تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی به کندی افزایش یافت و در سال 1350، با وجودی که چند ایستگاه جدید در تهران شروع به فعالیت کرد، تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی تازه به 7 واحد رسید. اما در سال‌های بعد از آن، گسترش و توسعه آتش‌نشانی شتاب بیشتری گرفت. برای نمونه در سال 1353 سه پایگاه دیگر به تعداد ایستگاه‌ها افزوده شد و روز 25 اسفند ماه سال 1355، درحالی که تعداد ایستگاه‌ها به 13 واحد رسیده بود، مرکز جدید ستاد و فرماندهی آتش‌نشانی و خدمات ایمنی در محل وسیعی در خیابان آزادی (آیزنهاور سابق) افتتاح شد و با شروع به کار آن مرکز، ایستگاه آتش‌نشانی میدان حسن‌آباد که تا آن تاریخ به عنوان ایستگاه مرکزی آتش‌نشانی مورد اشاره قرار می‌گرفت، به ایستگاه شماره 1 تغییر نام داد و در سال 1356 مجموعاً 16 ایستگاه، که سه ایستگاه آن از امکانات نجات نیز برخوردار بود، در تهران فعالیت داشت.
سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران بزرگ
در تاریخ ششم آبان‌ماه 1353، در یکصد و سومین جلسه انجمن شهر تهران اساسنامه سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی در چهار فصل، 28 ماده و 14 تبصره تصویب شد که تا سال 1357 امور مختلف آتش‌نشانی بر مبنای اساسنامه مزبور انجام می‌شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با انحلال سازمان دفاع غیر نظامی، فلسفه وجودی آتش‌نشانی‌های کشور براساس بندهای 14 و 20 ماده 55 قانون شهرداری تعریف و از همین رو سازمان‌های آتش‌نشانی زیر مجموعه شهرداری قلمداد گردید و شهرداری‌ها ملزم شدند، برای حفظ شهرها از خطر سیل، حریق و دیگر مخاطرات، تدابیر مؤثری اتخاذ کنند و نظر به این که ایران کشوری حادثه خیز است و از 40 نوع حادثه طبیعی شناخته شده، حداقل 30 مورد آن در ایران امکان وقوع دارد، توجه به بحث ایمنی و تهیه و تدوین ضوابط و مقررات ایمنی برای آن امری ضروری تشخیص داده شده و وظایف سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی به شرح زیر تعیین گردیده است:
- ارتباط، همکاری، هماهنگی و مشورت با مراکز علمی، نظامی، پزشکی و سایر سازمان‌ها و اشخاص مربوطه.
- تعیین صلاحیت فنی و امکانات شرکت‌های خصوصی و دولتی با عنوان‌های مختلف، اعم از طرح ایمنی یا شارژ کننده و فروشنده و سازنده ماشین‌ها، قطعات، ادوات و تجهیزات مختلف مربوط به امور ایمنی و نجات و آتش‌نشانی در سطح جامعه.
- اشاعه و بکارگیری رشته‌های ورزشی بین کارکنان سازمان، مخصوصاً نیروهای عملیاتی، به منظور تقویت و آمادگی جسمانی و بالابردن روحیه افراد که لازمه این حرفه است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن‌ماه 1357 تا پایان سال 1368 مجموعه آتش‌نشانی، رشد سریعی داشت و مجموع ایستگاه‌ها به 26 ایستگاه اطفاء حریق و 7 ایستگاه امداد و نجات رسید.
با گسترش فعالیت شهرداری تهران در سال‌های اخیر و لزوم گسترش فضاهای ایمن و تعمیق و تعمیم فرهنگ ایمنی، در سطح شهر تهران، برنامه‌هایی اصولی همچون آموزش شهروندان و ایجاد ساخت و سازهای مناسب و مقاوم در برابر زلزله و مطابق با استانداردهای جهانی در دستور کار قرار گرفت و این رویه کماکان ادامه دارد. در حال حاضر تهران بزرگ، 55 پایگاه آتش‌نشانی و 10 ایستگاه امداد و نجات دارد که در مناطق مختلف شهر پراکنده است، ولی هنوز هم این تعداد ایستگاه تکافوی نیازهای کلانشهری چون تهران را نمی‌کند. بنابراین، گسترش شبکه ایستگاه‌ها و آموزش شهروندان، همچنان درحال پیگیری است. کما اینکه 10 ایستگاه جدید آتش‌نشانی درحال ساخت بوده و تعداد شهروندانی که برای مقابله با حریق و حوادث غیرمترقبه دیگر آموزش دیده‌اند، از 800 هزار نفر در سال 1379 به چندین میلیون نفر در سال جاری رسیده است.
طبق قانون، در شرایط عادی محدوده عمل آتش‌نشانی هر شهر و منطقه، همان شهر و در داخل محدوده همان منطقه است، اما در شرایط اضطراری، با هماهنگی از طرف مقام ذیصلاح و نیاز مراکز همجوار، فعالیت سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی مرز و محدوده مشخصی ندارد و مأموران آن موظف هستند در هر کجا که ضرورت اقتضا کند، به انجام وظیفه بپردازند.
تجهیز آتش‌نشانی به سیستم «GIS»
از مدتی پیش، برای نخستین بار در کشور و حتی در سطح خاورمیانه، سامانه امداد و نجات سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران موفق به کسب مجوز از شورای تأمین استان به منظور استفاده از سیستم «GIS» اطلاعات مسکن شده است که تاکنون به طور انحصاری در اختیار مرکز مخابرات شهر تهران بود.
به گفته محمد رضا حاجی‌بیگی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، از آنجا که سرعت در عملیات و اقدامات امداد و نجات و کوتاه کردن زمان رسیدن نیروهای آتش‌نشان به محل حادثه، بزرگترین دغدغه سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران است، بهره‌مندی از فناوری‌ها و تکنولوژی روز دنیا تأثیر زیادی بر بهبود عملکرد سیستم امداد و نجات، خصوصاً برای کلان شهری چون تهران دارد و به همین دلیل شورای تأمین استان به تجهیز سازمان آتش‌نشانی به سیستم «GIS» که سال‌هاست در کلان شهرهای توسعه یافته دنیا مورد استفاده ستادهای فرماندهی نیروهای امداد و نجات قرار می‌گیرد، موافقت کرده و درآینده نزدیک این سیستم در ستاد فرماندهی آتش‌نشانی تهران نصب خواهد شد.
عملکرد سیستم «GIS» چنین است که به محض تماس حادثه دیده با تلفن 125، نشانی محل تماس گیرنده، بر روی نقشه GIS مشخص و همزمان زنگ خطر نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی به محل حادثه، به صدا در می‌آید. صرفه‌جویی در استفاده از نیروی انسانی، سرعت عمل، کاهش خسارات مالی و جانی، کاهش احتمال خطای ستاد فرماندهی و دقت بیشتر در یافتن نشانی و کروکی محل حادثه، از دیگر مزایای بهره‌مندی از این سیستم است.
