پنجشنبه, 19 مهر 1403

زندان هارون‌الرشید یا آتشکده ساسانی

اشتراک‌گذاری این مطلب: WhatsappTelegram
زندان هارون‌الرشید یا آتشکده ساسانی

چنانکه بار‌ها اشاره شد، شهر تهران از لحاظ تاریخی سابقه و پیشینه کهن ندارد. لیکن گستره وسیع تهران پیشینه‌ای برابر با نه هزار سال دارد. منطقه جنوب تهران شهر با عظمت ری یکی از ده‌ها نقطه کهنسال این گستره قدیمی است. ری (راگا) معروف به «شیخ البلاد» بسیار کهنسال و باستانی است و از حیث قدمت با بابل و نینوا پهلو می‌زند و از زمان قبل از ماد‌ها وجود داشته، که در قرن ششم هجری در اثر حمله مغول ویران گردید.

در تمام حوزه اطراف قصبه حضرت عبدالعظیم و جلگه ورامین و خوار آثار زیادی از دوران‌های قدیم ایران و مخصوصاً ساسانی متفرق می‌باشد و مکرر میسیون‌ها و محققین فرانسوی و آلمانی و اخیرا آمریکایی به سراغ آنها رفته خاک‌های آوار و پرده‌های جهل را از چهره کهنسال بعضی از آنها بر داشته‌اند.

بفاصله ده کیلو متری (9700 متر) در مشرق حضرت عبدالعظیم سمت چپ جاده قدیم خراسان در دامنه کوه‌های مسگر‌آباد، در میان دره تنگنایی، یک آبادی کوچک و بی‌خانوار جا گرفته است، که دارایی آن منحصر به چند مزرعه و چند صد درخت انار و انجیر به انضمام توتستان محقری می‌باشد. تنها نشانه این آبادی چنار‌های کهنسالی است، که اطراف استخر کاشته شده و از دور سروکله خود را به کسانی که از کنار کارخانه غنی‌آباد نشان می‌دهد. این بنا هم چون سایر آتشگاه‌ها که مرتفع یا در بلندی دامنه کوه‌ها ساخته می‌شده، بنا گردیده، بعلاوه ظرافت کاری و علاقه‌مندی‌های خاصی در ساختمان بنا بکار رفته است و شکل متقارن خشک غیرعادی که به آن داده‌اند، می‌نماید، که بنیان این عمارت با علائق مذهبی و مقرارت روحانی توام بوده است.

برای رفتن به محل پس از آن که از جاده غنی‌آباد وارد جاده خراسان شدند اندکی بسمت جنوب می‌رود طرف چپ قهوه‌خانه کوچکی دیده می‌شود و از پهلوی آن کوره راهی مستقیما ً تا پای زندان می‌رود.

زندان هارون‌الرشید، بنایی با هیئت مکعب مستطیل است. ساختمان دو طبقه زندان ارتفاعی برابر با نه متر و طول و عرض مساوی 30/30×30/30 متر از سنگ و گچ در حدود 1100 سال قبل ساخته شده است. مرحوم حجت بلاغی فاصله زندان تا ری را دوازده کیلومتر یاد کرده است. جمعی بر این نظرند که این بنا متعلق به دوره آل بویه است، هر چند «آندره گدار» با این نظر مخالفت کرده و گفته است، ساختمان زندان از آثار سلجوقیان می‌باشد.

بیشتر بخوانید: