فرحزاد از روستا‌های قدیمی گستره تهران است که در هجوم توسعه پایتخت جزو مناطق شهری در آمد.
این نام که در اسناد تاریخی به صور گوناگون؛ فرزاد، فرذاد، فرذاذ، فراذاذ، فرازاذ، فرازاد، فره‌زاد ... آمده است.
در جلد یکم، فرهنگ جغرافیایی ایران، فرحزاد را زمانیکه روستایی بیش نبود، چنین معرفی کرده است:
دهی است جزو بخش شمیران، واقع در نه هزار گزی باختر تجریش و دوازده هزار گزی تهران، ناحیه ایست در دامنه کوهستان، سرد سیر و دارای هزار و دویست تن جمعیت، از قنات مشروب می‌شود، در بهار از رودخانه تنگه یونجه زار استفاده می‌کنند. محصولاتش غلات، یونجه، توت است. اهالی از کشاورزی و چارپاداری گذران می‌کنند. یک دبستان و راه ماشین‌رو دارد. مزرعه یونجه‌زار کهریزک جزو این ده است. راه امامزاده داود از این آبادی است. در تابستان زوار زیاد است. زوار الاغ و یا قاطر کرایه می‌کنند و به امامزاده داود می‌روند. بنابر این در تابستان‌ها شغل ساکنین بیشتر چارپاداری است. تابستان دویست خانواده تهرانی خانه و یا باغچه اجاره می‌کنند و در اینجا ساکن می‌شوند.
عباس اقبال آشتیانی درباره فرحزاد در «جغرافیای بلاد و نواحی» در مجله یادگار (سال اول) نوشته است:
فرحزاد در شمال غربی طهران بین تجریش و کن واقع است. نام این ده در کتاب «منتقله الطالبیه» آمده، اما به شکل فرزاد که املای قدیم آن فره‌زاد است، به تشدید را. بعد‌ها قیاس عامیانه فره را که بتدریج به تخفیف را استعمال می‌شده، به فرح عربی مبدل ساخته و فره‌زاد و فرزاد را فرحزاد کرده است. مولف کتاب منتقله‌الطالبیه نام جمعی از سادات مهاجر را می‌برد که به این قریه پناهنده شده و در آنجا سکونت اختیار کرده بوده‌اند.
در این کتاب این نام با دو ذال و به صورت فرذاذ نوشته شده / جنته انعیم، 503
و عصر صاحب منتقله‌الطالبیه مقدم بر عصر یاقوت است، که این قریه را به نام فراذاذ (به فتح اول و شد ثانی الفی و زاء الفی و ذال نقطه‌دار) نوشته و از قرای ری شمرده است ...
راقم گوید: فره (به فتح اول و شد دوم و های ساکن) به معنای شان و شوکت. شکوه و عظمت است (مساوی خوره، فر) و زاد به معنای توشه است و مجموع به معنای توشه با عظمت است. مسلما پیدایش آب برای بانی آن توشه عظیمی بوده است / تاریخ تهران، بلاغی، ص67.
امامزاده‌گان مدفون در فرحزاد:
- ابو عبدالله بن حسن المرتضی بن محمدالهادی بن یحیی بن یحیی القاسم السی بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن مثنی بن امام حسن(ع).
- در بدایع الانساب احتمال داده ابوطالب محمد در فرح زاد مدفون باشد.
- امامزاده هادی یکی از اجداد امامزاده داود نیز در فرحزاد مدفون است / تاریخ تهران بلاغی، ص151.
اعتضادالسلطنه فاصله تهران تا فرحزاد را دو فرسخ نوشته است / جنگ خطی اعتضادالسلطنه، ص397.
فاضل معاصر سید حسن خرسان از این آبادی با نام فرازاذ یاد کرده است / منتقله‌الطالبیه، ج1، نجف1388 قمری.
مرحوم سید محمد تقی مصطفوی درباره امامزاده معصوم صالح می‌نویسد؛ بنای امامزاده در سال 986 قمری یعنی سال دوم سلطنت سلطان محمد پدر شاه عباس ساخته شده است و نسب صاحب مرقد که در زیارت نامه ذکر شده او را پسر امام زین‌العابدین معرفی می‌کند.
امامزاده دیگری در منتهی‌الیه شمالی فرحزاد است، که به امامزاده ابوطالب خوانده می‌شود، که بخشی از ساختمان آن مربوط به دوره فتحعلی شاه و یا محمد شاه است و قسمت دیگری از آن بنا به دوره ناصرالدین شاه تعلق دارد.
امامزاده مطیب بن زید بن محسن بن موسی الکاظم علیه‌السلام در فرحزاد. در ایوان این امامزاده سنگ قبری به شرح زیر خوانده می‌شود:
«تاریخ وفات المرحوم مغفرت پناه غفران دستگاه میرحسن بن میر عبدالله توفی فی غره شهر ربیع الثانی سنه 1109»
حدود و مشخصات فرحزاد:
از شمال به رشته کوه‌های توچال و از جنوب به پونک و شهرآرا و از شرق به کوی مکانیر و از غرب به اراضی مراد‌آباد محدود می‌شود / تقی فکری نقل در جغرافیای تاریخی شمیران، ص623.
وجه تسمیه فرحزاد:
هرچند جمعی بر اساس نام مشهور امروزی این آبادی یعنی «فرحزاد» وجه تسمیه آن را به اشتباه، بدان سبب که جایی فرحبخش و خوش آب و هوا بوده است، منسوب به «فرح» دانسته‌اند، اما چنانکه آمد، نام اصلی آن «فره‌زاد» بوده و به سبب پیدایش آب در آنجا آنرا «توشه عظیم» شمرده‌اند.
شهرت آن:
این آبادی چون سر راه امامزاده داود قرار داشت، در گذشته شهرت فراوانی در میان تهرانیان پیدا کردبود و مثلی مشهور میان ایشان رایج بود؛ «تا بگی ف می‌گم فرحزاد».
راه امامزاده داود از فرحزاد همان جاده کوهستانی ایست که در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده است.
به استناد روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه ناصرالدین شاه روز دوشنبه 17محرم 1306قمری، را در فرحزاد گذرانده است.
دره فرحزاد و رود خانه و مسیل فرحزاد از نقاط جغرافیایی مشهور شمیران به شمار می‌رود.
مالکیت فرحزاد:
مستوفی‌الممالک مالک بسیاری از آبادی‌های اطراف تهران، چون؛ بهجت‌آباد، یوسف‌آباد، ونک و فرحزاد و ... بود. در این‌باره معیرالممالک نوشته است:
مستوفی‌الممالک دستی آبادکننده داشت و در ایجاد رده و جاری ساختن قنات می‌کوشید و حسن‌آباد، یوسف‌آباد ... و فرحزاد از آباد کرده‌های اوست / رجال عصر ناصری.
امروز اراضی فرحزاد جزو شهر تهران شده و جمعیتی بالغ بر بیست هزار تن از اقوام مهاجری چون؛ قوچانی، ترک زبان، قزوینی و ... در آن سکونت دارند. به صورت سه محله در آمده است؛ محله بالا که شمال بزرگراه یادگار امام است، محله پایین که جنوب آن راه است و محله امامزاده معصوم صالح که در شرق و اطراف امامزاده قرار دارد.
در گذشته، تابستان‌ها، جمع کثیری از اهالی تهران برای فرار از گرما به فرحزاد می‌آمدند و با کرایه کردن خانه و یا باغچه‌ای سکونت می‌کردند و حتی عده‌ای در فضای باز چادر می‌زدند و تعطیلات تابستان را بدین ترتیب می‌گذراندند. نکته دیگری که از فرحزاد در خاطرات تهرانیان قدیم ثبت شده است؛ امر گذرگاهی فرحزاد بری زوار امامزاده داود بود، که ایستگاه اصلی آن سفر زیارتی، همین آبادی بود. زیارت‌کنندگان شب را در این محل می‌گذراندند و صبحگاهان با اجاره کردن الاغ و قاطر به سمت امامزاده داود عزیمت می‌نمودند. مهاجرت موقت تهرانی‌ها و مقام ایستگاهی فرحزاد سبب رونق داد و ستد، کسبه آن آبادی می‌شد. بنابراین تابستان برای اهالی فرحزاد منبع درآمد و ثروت بود، و این خصوصیت موجب سکونت دایم، جمعی مهاجر در آنجا شده، که در قیاس با دیگر آبادی‌های شمیران نظیر؛ آهار و شکراب که به سبب بن‌بست بودن راه، مهاجرپذیر نیستند و دارای ساکنانی با نژادی واحد
هستند، فرحزاد را کاملا متمایز کرده بود.
