پنجشنبه, 19 مهر 1403

قهوه قجری

اشتراک‌گذاری این مطلب: WhatsappTelegram
قهوه قجری

در عصر قاجاریه بخصوص از دوره سلطنت ناصرالدین شاه به بعد رفتاری میان شاهان این سلسله معمول شد و آن این بود که شخص پادشاه و حتی گاهی، برخی از شاهزادگان با نفوذ و حکام ولایات برای از میان برداشتن اشخاصی، مبادرت به خوراندن قهوه‌ای مسموم بدو می‌کردند. این نوع قهوه را که به اسید ارسنیک (مرگ موش) آلوده بود، منسوب به طایفه ایشان، قهوه قجری می‌گفتند.

تا اوایل دوره ناصری حکومت قجر واهمه و رودربایستی در کشتن اشخاص نداشت (چنانکه میرزا تقی خان امیرکبیر اول شخص ایران آن نادر دوران را با آنکه داماد شاه بود و شاه مدیون و مرهون درایت و فداکاری‌های او در به تخت نشستنش بود از صدارت عزل و به قتل رساند بی‌آنکه آب از آب تکان بخورد.) ، بنا براین وجود قهوه قجری هم ضرورتی نداشت اما با تحولات سیاسی و اجتماعی‌ای که در اروپا پیش آمد رفته‌رفته کشتار علنی و بدون محاکمه حتی تشریفاتی برای شاه و حکام معذوراتی در پی داشت و این عمل وجهه سیاسی و اعتبار حکومت را در روزنامه‌های فرنگ و دیگر رسانه‌ها زیر سئوال می‌برد. پس شیوه‌های پنهانی باب شد و نوشانیدن این قهوه روشی مناسب تشخیص داده شد. زیرا بعد از واقعه، حکیم باشی دربار می‌توانست مرگ افراد را طبیعی اعلام کند.

 

مرحوم علامه دهخدا در توصیف آن قهوه می‌نویسد:

قهوه‌ی قجری؛ قهوه‌ی مسموم که پادشاهان قاجار به کسانی که علناً کشتن آنان نمی‌توانستند می‌دادند و می‌خوراندند.

قهوه‌ی زهردار که پادشاهان قجر برای کشتن کسی به او میدادند / فرهنگ نظام.

در فرهنگ روانشاد دکتر معین آمده:

قهوه زهردار که سلاطین قاجار برای کشتن به کسی می‌دادند.

 

برخی ازقربانیان قهوه طایفه قاجار عبارتند از:

  1. یکی از نامدارانی که در عصر ناصری قربانی این روش از کشتن شد، آقا رضا اقبال‌السلطنه آجودانباشی (مبدع باغ آجودانیه نیاوران) بود. وی با فروغ‌الدوله دختر ناصرالدین شاه سر و سری داشت. چون کار بالا گرفت شاه در پاسخ به شکایت ظهیرالدوله شوهر دخترش فرمان داد، تا به آجودانباشی قهوه قجر نوشانیدند.
  2. میرزا آقاخان نوری نیز از قربانیان این شیوه قجری بود. با اینکه شاه به میرزا آقاخان نوری گفته بود «به مرتضی علی قسم ابدا خیال ما در حق شما کج نخواهد شد ...» پس از هفت سال صدارت و هفت سال تبعید و دربه‌دری و مصادره اموال، عاقبت در قم به او نیز این قهوه را خوراندند.
  3. منصورنظام هم یکی دیگر از آن قربانیان است که به فرمان امیر بهادر با این قهوه کشته شد.
  4. ابوالفتح خان پسر صارم‌الدوله و شوهر همدم‌السلطنه هم با قهوه قجری ظل‌السطان (پسر ناصرالدین شاه) حاکم وقت اصفهان کشته گردید.
بیشتر بخوانید: