مقالات و عناوین
فرحزاد (در سفر به امامزاده داود)
فرحزاد از روستاهای قدیمی گستره تهران است که در هجوم توسعه پایتخت جزو مناطق شهری در آمد. این نام که در اسناد تاریخی به صور گوناگون؛ فرزاد، فرذاد، فرذاذ، فراذاذ، فرازاذ، فرازاد، فرهزاد ... آمده است. در جلد یکم، فرهنگ جغرافیایی ایران، فرحزاد را زمانیکه روستایی بیش نبود، چنین معرفی…
صنعت ملی در تهران
گام نخست صنعت ملی در تهران مواجهه شرق و غرب در دو قرن اخیر بسیار به زیان شرق تمام شد. در این تقابل، عثمانیان از صفحه روزگار ناپدید و خاک عثمانی پارهپاره گشت. چین زیربار ستم تحمیلی انگلستان از اوایل قرن نوزدهم میلادی تا اواخر قرن بیستم در رنج و…
سلاخخانه تهران قدیم (کشتارگاه – قصابخانه)
سلاخ: کسی که گوسفند را ذبح کند و آن را پوست کند. پوستکن / سلاخخانه: جایی که گاو و گوسفند را ذبح کنند و پوست آنها را بکنند / معین. کسی که گوسپند میکشد و پوست کنده به دکان قصابی حمل میکند / ناظمالاطباء. سلاخخانه: کشتارگاه، مسلخ / لغتنامه. سلاخ،…
سرای دلگشای بازار تهران (سرای وزیر نظام)
گیتی سرای رهگذران است ای پسر / ناصر خسرو سرای در لغت به معنای خانه، منزل و دار است، ولی سرای در اینجا مخفف کاروانسرای میباشد. این نام یادگار ایامی است، که وسیله نقلیه، چهار پایان و کالسکه، گاری، ارابه، درشکه و ... بود. بدان روزگار تمامی کالاهای مردم از…
واژههای متروک تهران قدیم (3) - میرزا قشمشم
در بخشهای قبلی «واژههای متروک» از اهمیت شناسایی و حفظ واژهها و لغات فراموش شده سخن گفته شد. اینک به معرفی لغات دیگری از این گروه پرداخته میشود: میرزا قشمشم: کسی را گویند یکتای آرخالق با عرقچین و شبکلاه درب خانه خویش ایستاده به تماشای مردم مشغول باشد. آرخالق یا…
کافه نادری
با اینکه از اواخر دوره ناصری، تهران، شاهد تحولاتی در بسیاری از ابعاد زندگی ساکنانش بود، و تهرانیان بطور اخص و ساکنان دیگر شهرها بطور اعم، تجربه آشنایی با پدیدههای تازه انقلاب صنعتی از قبیل سینما، دوربین عکاسی، راهآهن و ... را پیدا کرده بودند، اما با روی کار آمدن…
لزگی (لکزی)ها در تهران (رقص لزگی)
تهرانیها امروز «لزگی» را تنها به عنوان نوعی رقص که با موسیقی تندی شبیه به ترکی اجرامی شود، میشناسند و نه بیش از آن. این مطلب به بازشناسی لزگیها و سابقه آنها در تاریخ تهران میپردازد: در کتب تاریخ و جغرافیای قدما که مربوط به سدههای اولیه اسلامی ازقبیل؛ نزههالقلوب،…
زرگنده و درخت مقدس
در سالهای دهههای سی و چهل، بیست سی سالی بود، که حصار تهران (تخریب حصار ناصری از اوایل سده سیزده شمسی آغاز شد ولی بخشهایی از آن تا بعد از جنگ جهانی در گوشه جنوبشرقی حوالی میدان خراسان، هنوز باقی بود) را خراب کرده بودند و از بعضی جهات شهر…
کافه باغ شمیران (ویگن و ...)
باغ شمیران، نه باغ بود و نه در شمیران قرار داشت، بلکه کافه رستورانی بود که نام خاطرهانگیز خود را مدیون خوش ذوقی مالکش بود. این کافه به دورانی تعلق دارد که دوره تحول و دگرگونی ناگهانی تهران به حساب میآید. دورهای که جامعه ایرانی و بخصوص تهرانی در تمامی…