مقالات و عناوین
واژههای متروک تهران قدیم (6) - شمخال و شمخالچی
هزاران سال طول کشید تا بشر (جمعی) رفتهرفته برای از بین بردن دیگر همنوعانش (و شاید جانوران) به جنگافزار آتشین دست یافت، اما بدان قانع نشد بلکه روز بروز کوشید، که آنرا بهبود بخشد تا بتواند زودتر و بیشتر آدم بکشد، این انگیزه حریصانه و حس جاه طلبانه بود که…
سازمان تشکیلات فوج در قشون قاجاری
اسناد متقن و موثق تنها راه و وسیله ایست تا پژوهشگران از پس شناخت تاریخ و هرآنچه بر این مردم کهن ریشه گذشته برآیند. نگهداری و گردآوری چنین اسنادی با حجم بسیاری که امروزه پیدا کرده است، از عهده هر که بر نیاید. مرکز آستان قدس رضوی از مهمترین و…
مدال پیروزی بمناسبت شکست از روس
مدال پیروزی بمناسبت شکست ننگآور معاهده ترکمانچای آقامحمدخان سختکوش و بیرحم و مصمم، در دوره کوتاهی مدعیان فراوان داخلی را از میان بر داشت و حتی همسایگان تیز دندان و سفاک جهات اربعه این سرزمین را از روس تا عثمانی و ازبک و ... عقب راند و بر جای خود…
نخستین برج ساعت در تهران
با تو هر ساعت مرا عرض نیاز ست این همه / من نمیدانم ترا با من چه ناز ست این همه ساعت به معنای: الف: جزیی از زمان، لحظه، اندک زمان، وقت، زمان قیامت، رستاخیز، فرسنخ و به اصطلاح ارباب علم نجوم بیست چهار حصه شبانهروز است. ب: آلتی که…
کوچه اشهری و ارزشهای معماری آن
واژه «معماری» از ریشهی «عمر» به معنای عمران و آبادی و آبادانی است و «معمار»، یعنی بسیار آباد کننده. «معماری» آفریدن و یا یافتن طرح بنایی برای نیازهای گوناگون زندگی بشر است. انسان متمدن بعد از آزمون و خطای چند هزار سالهای که در حافظه تاریخیاش دارد، به علم و…
نخستین مسجد در گستره تهران
پیشتر و بارها در دیگر مقالات و مطالب اشاره شده، که در گسترهای که امروز با نام تهران میشناسیم شهر پر آوازه «ری» قرار داشت. با کشف آثار تمدنی مختلف در جایجای این پهنه، چون تپه ازبکی، چشمه علی و دهها نقطه دیگر سکونت بومیان ایران و آریاییان را در…
سینما ژاله (میلاد)
هر چند سینما هم چون دیگر پدیدههای زندگی آدمی ناگهانی ابداع و اختراع نگردیده بلکه این تازه وارد نیز مانند تمامی اختراعات بشر، حاصل تلاش بسیاری از پیشینیانی است که زنجیروار و بهم پیوسته و بلاانقطاع کوشیدهاند تا محصول علم و تجربهشان نسل به نسل بگردد و بهبود یابد، تا…
مدرسه و مسجد مشیرالسلطنه (مسجد ساعت)
تا پیش از رواج و شیوع مدارس جدید در ایران مدرسه از اجزای مسجد و در معنا حوزه علمیه بود. محصل مدارس قدیم تحت نظام شریعت به تحصیل علوم معمول روز میپرداخت، و فلسفه اسلامی، احکام، اصول و ... را از اساتید آن مدرسه که حتی گاهی مقیم در مدرسه…
باغ امیدی تهرانی (دوران صفویه)
این باغ که از نامدارترین باغهای تاریخ تهران در دوران صفویه است، به شاعری طبیب اهل قصبه تهران تعلق دارد. این طبیب اهل دل کسی جز مولانا ارجاسب امیدی تهرانی (نامش مسعود و تخلصش امیدی بود) نیست که دست تقدیر امانش نداد و دیری از بنای باغش نگذشته بود، که…